Waarom verandert de belasting in box 3?

Tot en met 2022 betaalden belastingplichtigen in box 3 belasting over een fictief rendement. De Belastingdienst ging er simpelweg van uit dat u een vast percentage aan rendement behaalde, ongeacht uw werkelijke winst of verlies.

Maar in 2021 oordeelde de Hoge Raad dat dit systeem oneerlijk was. Veel mensen met spaargeld kregen te maken met belasting over rendement dat ze nooit hadden behaald. Om dat recht te trekken, besloot de overheid het systeem te veranderen.

Sinds 2023 geldt een overgangsregeling. In deze regeling wordt het rendement berekend op basis van verschillende vermogenscategorieën: spaargeld, beleggingen en schulden. Vanaf 2027 stapt Nederland over op een volledig systeem van werkelijk rendement. De opgaaf werkelijk rendement box 3 is de eerste stap in die richting.

Wat houdt de opgaaf werkelijk rendement box 3 in?

De opgaaf werkelijk rendement box 3 betekent dat u zelf moet aangeven wat uw werkelijke rendement was in het belastingjaar. Dat rendement bestaat uit alle inkomsten die u hebt behaald met uw vermogen, minus de gemaakte kosten. De Belastingdienst vraagt dus niet langer: “Hoeveel vermogen had u op 1 januari?”, maar eerder: “Wat heeft uw vermogen daadwerkelijk opgeleverd gedurende het jaar?” Dat betekent dat u meer gegevens moet aanleveren. Denk aan rente over spaargeld, dividend uit beleggingen, huurinkomsten uit vastgoed en eventuele waardestijgingen van beleggingen. Ook kosten, zoals onderhoudskosten of beleggingskosten, kunnen worden afgetrokken. Het doel van de opgaaf is om een eerlijker beeld te geven van uw financiële situatie. Mensen die weinig rendement maken, betalen daardoor minder belasting.

Wie moet de opgaaf werkelijk rendement box 3 doen?

De opgaaf geldt voor iedereen die vermogen in box 3 heeft. Dat zijn niet alleen particulieren met spaargeld, maar ook ondernemers met privévermogen. Hieronder een overzicht van de belangrijkste groepen.

1. Particulieren met spaargeld of beleggingen

Heeft u spaargeld, aandelen of obligaties buiten uw onderneming? Dan moet u het werkelijk rendement aangeven. Ook als u alleen spaargeld op een rekening heeft, hoort dat bij deze opgaaf.

2. Ondernemers en zzp’ers met privévermogen

Veel ondernemers hebben geld of beleggingen buiten hun zakelijke administratie. Dat vermogen valt in box 3 en dus onder de opgaaf werkelijk rendement box 3. Dit is belangrijk, omdat zakelijke en privévermogens strikt gescheiden moeten blijven.

3. Beleggers met vastgoed of tweede woning

Heeft u een tweede woning of verhuurd vastgoed? Dan hoort de huuropbrengst bij uw werkelijke rendement. Ook eventuele waardestijgingen tellen mee, net als onderhoudskosten en rente over hypotheken.

Door de brede toepassing is de regeling voor veel Nederlanders relevant. Herben Administraties adviseert om uw situatie tijdig te laten beoordelen, zodat u geen fouten maakt bij de aangifte.

Hoe bepaalt u uw werkelijk rendement?

Het werkelijke rendement bestaat uit twee delen: inkomsten en waardeveranderingen. Bij de inkomsten horen rente over spaargeld, dividend uit aandelen, huuropbrengsten van verhuurde panden en andere opbrengsten uit vermogen. Bij de waardeveranderingen gaat het om de stijging of daling van de waarde van uw beleggingen, de verkoopwinst van een pand of een afname van waarde bij verlies. De Belastingdienst kijkt dus naar wat u feitelijk hebt verdiend, niet naar wat u bezat. Dat is eerlijker, maar ook complexer.

Voorbeeld: Stel u heeft in 2024 €100.000 spaargeld en €50.000 in beleggingen. U ontvangt €1.200 rente en €2.000 dividend, maar uw beleggingen dalen €1.500 in waarde. Uw werkelijke rendement is dan €1.700 (€1.200 + €2.000 – €1.500). Hierover betaalt u vervolgens belasting volgens het geldende tarief in box 3.

Wanneer en hoe moet u de opgaaf indienen?

De opgaaf werkelijk rendement box 3 is onderdeel van uw jaarlijkse inkomstenbelastingaangifte. U vult deze gegevens dus in wanneer u uw aangifte over 2024 doet, in het voorjaar van 2025. De belangrijkste stappen zijn: log in op Mijn Belastingdienst, vul de gegevens in over uw vermogen, inkomsten en kosten, controleer of alles klopt en verstuur uw aangifte voor 1 mei. De Belastingdienst gebruikt uw opgaaf vervolgens om het werkelijk rendement te berekenen. U ontvangt daarna een voorlopige of definitieve aanslag. Herben Administraties kan u helpen bij het verzamelen van de juiste documenten, zoals bankafschriften, dividendoverzichten en huurcontracten.

Wat betekent dit voor uw belastingaangifte?

De overstap naar werkelijk rendement heeft gevolgen voor uw aangifte én voor het bedrag dat u betaalt. In het oude systeem betaalde u vaak belasting, ook als u nauwelijks rendement behaalde. Nu wordt gekeken naar uw daadwerkelijke resultaat. Dat betekent dat spaarders doorgaans minder belasting betalen, beleggers en vastgoedbezitters mogelijk meer, en dat een nauwkeurige administratie belangrijker wordt dan ooit. De Belastingdienst controleert of uw opgaaf overeenkomt met de werkelijke cijfers. Het is daarom verstandig om bewijsstukken goed te bewaren. Herben Administraties helpt u bij het opstellen van een sluitende administratie, zodat u voldoet aan de nieuwe eisen.

Veelgemaakte fouten bij de opgaaf werkelijk rendement box 3

Omdat dit systeem nieuw is, gaat het nog vaak mis. De meest voorkomende fouten zijn het niet meenemen van waardedalingen bij beleggingen, onjuiste berekening van onderhoudskosten bij vastgoed, vermenging van zakelijk en privévermogen en onvolledige documentatie van inkomsten en uitgaven. Een kleine fout kan leiden tot een hogere aanslag of zelfs een boete. Laat uw opgaaf daarom altijd controleren door een deskundige.

Herben Administraties ondersteunt u bij box 3 en belastingaangifte

De nieuwe regels rondom box 3 kunnen ingewikkeld zijn. Herben Administraties helpt particulieren, zzp’ers en mkb-ondernemers bij een correcte en efficiënte opgaaf werkelijk rendement box 3. Wij zorgen ervoor dat uw gegevens compleet zijn, uw rendement juist wordt berekend en u niet te veel belasting betaalt. Onze dienstverlening omvat onder meer belastingaangifte – van voorbereiding tot verzending, financiële administratie – overzicht en structuur in uw vermogen, advies & consultancy – persoonlijk advies bij fiscale keuzes, en digitalisatie – slimme tools voor een moderne administratie. Wilt u weten hoe dit voor uw situatie uitpakt? Neem contact op via onze pagina Belastingaangifte of Advies & consultancy. Samen zorgen we dat u voldoet aan de nieuwe box 3-regels zonder stress of verrassingen.